Fikir üretiminde veya geliştirilmesinde yapılacak ilk adım şüphesiz ki açıklık ve cesaret olacaktır. Açık fikirli olmak yaratıcılıktaki en önemli kaynağınız olacaktır. Yaratıcılık değişen şartlar altında ve bilinmezlik ortamında fikirlerinizi hedefe yöneltebilmenize ve enerjik kalmanıza yardımcı olur. Yaratıcılığın katkısıyla rekabet ortamının her geçen gün daha da arttığı çalışma ortamında hep daha dinamik ve önde olursunuz.
Yaratıcı Düşünmek
Yaratıcı düşünebilmek için yaratıcılığınızı serbest bırakın ve yeni fikirlere ilham verecek düşünce ufkunuzun kilidini açın. Yaratıcılık üretkenliğin sonsuzluğu ve tüketildikçe de kendini üretebilen bir süreçtir.
Yaratıcı düşünce bazen bir projenin başarısı bazen ise küçük değişiklikler veya ileriye yönelik yeni yollar için önerilerden daha fazlasına bağlıdır. Büyük, radikal, yenilikçi bir fikir bulmak için kendi yaratıcılığınız en büyük yardımcınızdır. Yaratıcılık için sanatçı olmaya gerek olmayıp aksine herkes en özgün ve çığır açan fikirleri üretmeyi öğrenebilir.
Yeni fikirler üretmenin üç temel yaklaşımı vardır:
Eski düşünce kalıplarında kurtulmak,
Yeni bağlantılar yapmak,
Farklı bir perspektif geliştirebilmek,
Yeni fikirler üretme konusunda ortaya koyduğumuz bu yaklaşımlara ve yaratıcı düşüncenin gelişmesinde en iyi ortamı sağlayacak yollar şimdi ana hatlarıyla açıklayalım:
1. Eski Düşünce Kalıplarından Kurtulmak
Yeni düşüncelerin açığa çıkmasının en büyük engellerinden bir tanesi eski düşünce kalıplarının demir atmış bir gemi gibi zihin limanımızda tutunup kalmalarıdır. Yeni düşünceleri açığa çıkarabilmek ve taze fikirlere sahip olmak için düşünce kalıplarından kurtulup, yeni yol arayışına girmemiz gerekmektedir.
Yeni ve taze düşüncelere açılmanın en önemli yolları ise;
a) Alışılagelmiş fikirlerinizle yüzleşin
Düşünce ufkunuzda muhakkak ki karşılaştığınız durumlara karşı mevcut bilgiler saklıdır. Bunlar çoğu durumda doğru olsa bile ön yargılarla yüzleşmek size özgün fikirlerin gelişmesinde yer açacaktır. Örneğin bilgisayarınızın sizin için yeteri donanıma sahip olmadığını ve yenilemeniz gerektiğini biliyor fakat bu konuda yeterli bütçenizin olmadığını değerlendiriyorsunuz. Bu gereksinimi karşılamak için işe yaramayan bir elektronik eşyanızı ikinci el satışa çıkarmak ya da kredi teminiyle bilgisayarınızı almak sizin için çözüm sunacaktır.
b) Ölü alanları tespit edin
Düşünce ufkunuzun genişlemesini engelleyen bilgi sahibi olmadığınızı alanlara dair ilgi geliştirip kazanılan bilgi neticesinde yeni fikirlerin açığa çıkmasına katkıda bulunun.
c) Sorunu doğru analiz edin
Sorunlar çoğu zaman çözüme ulaşmıyorsa sorunun tanımlamasının doğru yapılamaması veya belli kalıplara hapsedip sınırlar çizilmesi yaratıcılığı sınırlayabilmektedir. Bunun için çözüm odaklı uğraş verdiğiniz sorunu yeniden tanımlayıp farklı bakış açıları geliştirirseniz çözüm odaklı yeni yollar bulabilirsiniz. Örneğin kurulacak bir işletmede kar amacı güderek üretilen ürün satışı amacı ile müşteri memnuniyetine dayalı ürün satışı amacının işletmeye uzun vadede getirisinin farklı olacağı unutulmamalıdır.
d) Soruna tersten bakın
Sorun çözümünde fikir geliştirmekte zorlanıyorsanız, sorunu tersine çevirin. Soruyu tersine çevirmekte elde etmek istediğiniz şeyin tam tersini görün. Bu durum size sorunun üstesinden gelmekte yeni yollar sunacaktır. Örneğin bir tasarım çalışmasında olabilecek en itici görünümü nasıl bulacağınızı düşünün. Bu size farklı fikirler verecektir.
e) Medya taraması yapın
Alışılagelmiş düşünce tarzlarından uzaklaşıp farklı yollara başvurmak bazen en radikal fikirlerin ortaya çıkmasına olanak verebilir. Bunun için farklı yaratıcılık türleri olan heykel, resim, fotoğraf, müzik, sosyal iletişim veya farklı içerikte yazılar sizde çözüme dair fikirler uyanmasını sağlayabilir. Örneğin, tasarım çalışması yapılırken farklı renk çalışmaları, yazı karakterleri ve şekiller, temalar ve panolardan istifade edilebilmektedir.
2. Yeni Bağlantılar Yapmak
Yeni fikirler üretmekte başvurulacak bir başka yol da yeni ve umulmadık bağlantılar yapmaktadır. Çoğu zaman yeni fikirler tesadüfen hiç alaka kurulmayacak durumlarda ortaya çıkar. Farklı bir durumla karşılaştığınızda aklınızda yeni bir fikrin belirmesi veya ilham geldi diye betimliyor olmanız bağlantılar kurmanız sayesinde olur. Örneğin Newton' un başına elma düşmesi sonucu oluşan çağrışımla yer çekimi kanununu bulduğu anlatısında olduğu gibi yeni fikirler farklı durumlarda çağrışım yapabilir.
Bağlantı kurmak için; rastgele kelimeler seçilmesi, farklı içerikte ve çok sayıda resimler incelenmesi ve soruna ilişkin farklı ebatlardaki nesneleri irdelenmesi yaratıcı fikirler geliştirmenizde size yardımcı olacaktır.
Rastgele seçilen kelimeler arasından seçilecek bir kelime, farkı içerikteki resimlerden bir tane resim veya soruna dair bir küçük bir nesnenin ele alınması sorun ile seçilen parça arasında yeni ilişkiler kurmakta çözümler sunabilir.
3. Farklı bir Perspektif Geliştirebilmek
Soruna karşı çözüm geliştiremediğinizde başladığınız yere geri dönüp farklı bir perspektifle soruna bakabilirseniz çözüme dair düşüncelerinize dinamik bir güç katabilirsiniz. Bazen sorunlara bakış açısında tecrübe, kültürel birikim, eğitim kazanımları gibi farklılıklar bazen sorunlara farklı açılardan bakılmasında yeni fikir geliştirme de katkı sağlayabilmektedir.
Bazen de soruna kendimizi çözüm konusunda yetkinliğine inandığımız kişinin yerine kendimizi koyup, onun gibi düşünerek etkili çözümler bulabiliriz. Bunun için o kişinin ayırt edici yönlerini tanımlayıp farklı düşünmeye çalışmak, başarması için neler yaptığını analiz etmek yeterli çözümü sunabilir.
Fikir Geliştirme Yolları
Şu ana kadar açıklamaya çalıştığımız yöntemler en uygun ortam ve en pozitif etkide gelişebilecek fikirleri içermektedir.
Yaratıcı düşünmeye uygun ortamı sağlayarak gelişmesini teşvik edecek fikir geliştirme yollarına açıklık getirme gerekirse bunlardan bazılarını şu şekilde sıralamak doğru olacaktır.
1. Kendine güven
Eşsiz fikirler üretebileceğine inan ve kendine karşı olumlu onaylamalarla düşünsel motivasyonunu yüksek tut.
2. Düşünceler arasında kesintiler yarat
Özgün ve en iyi düşünceler bazen başka bir şey düşünürken veya çözüme dair düşünceye yer verilmediği yürüyüş, spor, müzik gibi farklı aktiviteleri yaparken veya oyun oynarken ortaya çıkabilir.
3. Bedenini dinlendir
Fikir geliştirmek için düşüncelerin açığa çıkmasında bedenen dinlenmeye ve uyumaya yeteri kadar zaman ayır.
4. Not ve kayıtlar tut
Yaratıcı düşünceye dair parçalar oluştuğunda bunlar daha sonra hatırlamak ve geliştirmek için not tutmak kalıcılığına fayda sağlayacaktır.
5. Farklı ortamlarda bulun
Farklı ortamlarda bulunmak düşüncelerinizin değişmesine ve yeni ilhamlar yakalamanıza katkı sağlayabilir. Sorunun çözümüne uğraşken farklı bir mekanda çalışma yapmak farklı fikirlerin gelişmesinde etken oluşturabilir.
6. Dikkat dağıtan etkenleri ortadan kaldır
Fikir geliştirmede ortamda bulunan telefon, bilgisayar, tv, müzik çalar gibi sesli ve görsel aygıtlar ile kapı zili, beklenmedik misafirler gibi çalışmayı bölebilecek etkenler düşüncelerde odaklamaya ve üretkenliğe zarar vermektedir.
7. Eğlenceli ol
Eğlenceli bir aktivite veya mizah unsuru ekip çalışmalarında yeni fikirlerin geliştirilmesinde yaratıcılığa katkı sağlayacaktır. Eğlenceli ve rahat bir ortamın sağlanması yaratıcı fikirlerin ortaya çıkmasını kolaylaştırır.